Yaz Aylarında Güneşin Olumsuz Etkilerine Dikkat!

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ)’nden Duygu Karademir Aras, ÇOMÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Dermatoloji Anabilim Dalı’nda görev yapan Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Selda Işık ile yaz aylarında güneşin zararlı etkileri üzerine bir röportaj gerçekleştirdi:

Yaz aylarındayız. Bu sıcak günlerde doğada, açık hava da daha fazla zaman geçiriyoruz, güneşleniyoruz. Bunlar mevsimin keyifli tarafları ama bu mevsim her zaman keyif getirmiyor. Dikkat etmediğimizde sıcaklarla ilgili bazı sorunlar da yaşayabiliyoruz.
Biz de, ÇOMÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Dermatoloji Anabilim Dalı’nda görev yapan Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Selda Işık ile yaz aylarında güneşin zararlı etkileri üzerine konuştuk.
İşte Röportajın ayrıntıları…

Hocam, bu dönemde güneşin zararlı etkileri ve en çok rastlanan cilt sorunları nelerdir?
Tartışmasız güneş en önemli yaşamsal kaynak, birçok olumlu yönü var ama olumsuz yönleri de var. Güneşin olumsuz yönleri yaz aylarında daha da belirgin hale gelmeye başladı. Güneşe bağlı olarak bu dönemde en sık görebileceğimiz yan etkiler güneş yanıkları ve güneş alerjileridir.

GÜNEŞ CİLT KANSERİ RİSKİNDE ARTIŞA NEDEN OLUYOR
Güneşin daha uzun dönemde ortaya çıkan etkileri de var. Örneğin güneş, cilt kanseri riskinde bir artışa neden olabiliyor. Cilt kanserleri dışında ciltte erken yaşlanma, kuruluk, kalınlaşma, lekelenmeler, çiller, ben sayılarında ve benlerin tehlikeli tiplere dönüşmesinde artış gibi birçok olumsuz faktöre de yol açabiliyor. Ayrıca güneşin bağışıklık sistemini baskılama gibi bir özelliği de var.

Peki, yazın hangi saatler güneşin zararlı etkileri açısından daha risklidir?
Güneş’in en etkili olduğu öğlen saatlerinden 2, 3 saat önce ve sonrasını en riskli saatler olarak alabiliriz. Örneğin sabah 10 ile öğleden sonra 3 arasında ki saatler güneşe çıkılmasını önermediğimiz saatlerdir. Pratik olarak eğer saatin çok farkında değilsek şunu söyleyebilirim; gölgeniz boyunuzdan uzun ise daha dışarı çıkılabilir bir saattir, kısa ise güneşin zararlı etkilerine daha fazla maruz kalabileceğiniz bir saattir.

Güneş’in zararlı etkileri açısından alınması gereken önlemler nelerdir?
Güneşin zararlı etkilerinden korunmak için alacağımız ilk önlem güneşe çıkmamak. Dışarı çıkmak zorunlu ise gölge ortamları tercih etmeliyiz.

DİKKAT! DOĞRU GİYİNMEK ÇOK ÖNEMLİ
Korunmada İkinci önemli basamak ise doğru giysi seçimi, doğru giyinmek. Yazın genelde açık renkli ve açık kıyafetler tercih edilir. Ama sanılanın aksine; sık dokulu, pamuk ya da pamuk polyester karışımı, biraz daha koyu renk giysiler ile kol, bacak gibi güneş gören tüm alanları kapatabildiğimiz giysiler güneşten korunmak için çok daha uygundurlar. Ek olarak geniş kenarlı şapkalar ve güneş gözlüğü de kullanılmalı. Pratik olarak da; bir giysinin kumaşını ışığa, güneşe doğru tuttuğunuzda ışığı ne kadar az geçiriyorsa o giysi o kadar iyi koruyor gibi düşünebiliriz. Çok daha şiddetli güneş alerjileri olan hastalar için de güneş koruma faktörlü özel giysiler var ama bunlar temini biraz daha zor ve pahalı ürünler. Bireyler bunları satın almak yerine uygun giysi seçebilirler.

Hocam bir de güneşten koruma ürünleri var. Genelde hepimiz güneşten korunmak için güneş koruma ürünleri alıyoruz. Bu ürünleri alırken nelere dikkat etmeliyiz? Bu ürünler her zaman işe yarıyor mu?
Güneşten koruma ürünleri de alınması gereken önlemler açısından üçüncü basamağı oluşturuyor. Fakat hastalarımızda da şöyle bir yanlış uygulama var, güneşten koruyucu kremleri sürdüklerinde ilk 2 faktör (gölge ortamları tercih etmek ve doğru giysi seçimi) ortadan kalkarsa bir şey olmaz gibi düşünüyorlar. Yani; en sıcak saatler de çıkalım, doğru giyinmeyelim ama güneş kremini sürünce korunuruz şeklinde bir algı var.

Güneşten koruyucu ürünlerde kimyasal ve fiziksel ürünler olarak 2’ye ayrılıyor. İki grubun da olumlu ve olumsuz yönleri var. Ama bir kişinin en doğru güneş koruma ürününü seçmesi için bir dermatoloğa başvurması gerekiyor. Günümüzde bu 2 grubun kombine ürünleri kullanılmakta. Güneş ışınlarına ve suya dayanıklı, toksik ve alerjik olmayan, cilt tipine, yaşa uygun UVA ve UVB kombine filtreli ürünler tercih edilmeli. Bu ürünler güneşe çıkmadan yarım saat önce, tüm güneş gören alanları kaplayacak şekilde uygulanmalı ve tercihen SPF 30 ve üzeri koruma faktörlü ürünler 4 saatte bir yeniden uygulanmalıdır . Yüzme, aşırı terleme gibi durumlarda da tekrarlanmaları gerekir. Bu ürünlerin hatalı kullanımlarından dolayı etkinlikleri en az %30-50 azalmakta olduğu için bilinçli kullanım gerekmektedir. Çocuklarda ise çocuklar için özel üretilmiş ürünler tercih edilmelidir. Çocukluk çağlarındaki güneş yanıkları deri kanseri gelişiminde en büyük risklerden birisidir. Bu yüzden çocuklarda da güneşten korunma oldukça önemlidir. Ancak 6 aylıktan küçük bebeklerde bu ürünlerin kullanımı uygun değildir.

Hocam son olarak güneş çarpması ve güneş yanıkları durumunda, ilk müdahale olarak neler yapılmalıdır?
Güneşte fenalık hissi, tansiyon düşüklüğü olabilir ama bunun beraberinde sistemik belirtiler dediğimiz ateş, bulantı, kusma gibi eşlik eden bulgular varsa böyle bir durumda mutlaka bir acil servise, dahiliye ve dermatoloji uzmanına başvurmaları gerekiyor. İlk etapta yapılması gereken şey; hastayı hemen gölge bir yere almak, eğer tansiyon düşüklüğü, bulantı,kusma gibi bir durum yoksa ılık bir duş aldırmak ve cildi soğutmak ve nemlendirmek gerekiyor.

Genel olarak da güneş sonrası cilt bakımında da cildi temizlemek, nemlendirmek, antioksidan içerikli kremler ve beslenmeyi öneriyoruz. Örneğin zeytinyağı çok güzel bir antioksidandır. Yapılan bazı çalışmalarda güneş sonrasında cilde zeytinyağı kullanıldığında, zeytinyağının güçlü antioksidan etkisi nedeniyle ileriki dönemlerde cilt kanserlerini önleyici etkileri bulunmuştur.

[comu.edu.tr]