Madene Karşı Kadın Dayanışması

Köylerinde altın aramak isteyen ESAN Eczacıbaşı AŞ’ye karşı aylarca direnen, şirketin sondaj çalışmasına başlamasını beklemeden açtıkları davaya Çanakkale İdare Mahkemesi tarafından yürütmeyi durdurma kararı verilmesiyle tüm ülkeye örnek olan Karadağlılar tam rahat bir nefes almıştı ki, bu kez komşu köy Dondurma ayaklandı. Çanakkale’nin Çan ilçesi Dondurma köyünde, Koza Altın İşletmeleri’nin planladığı Altın-Gümüş-Kurşun Madeni projesinin 29 Ocakta yapılacak olan ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) toplantısı öncesi bir araya gelen köy halkı; çevre köylerin de desteğini yanlarına alarak madene karşı yeni bir mücadele başlattı. Kadınlar; Karadağ direnişinde olduğu gibi yine en önde yer aldı.

Köylerinde planlanan maden projesine karşı başlattıkları mücadelede kendilerini bekleyen sürece ilişkin Çanakkale Çevre Platformu’ndan bilgilendirme toplantısı talep eden köylüler; şirket projeden vazgeçene kadar direnmeye kararlı. Madenciliğin doğaya ve sağlığa verdiği zararların anlatıldığı toplantıya Dondurma köylülerin yanı sıra, projenin ruhsat sahasında kalan Ahmetler köyü ile madene karşı çevre mücadelesinde deneyim kazanan Karadağlılar da katıldı. Dondurma köyü muhtarı Hayati Gündüz de ellerinden geleni yapmayı hazır olduklarını ifade ederek köylülerin yanında olduğunu açıkladı.

Proje sahasında Lapseki, Çan ve Biga’nın köyleri
Şehir merkezinin yaklaşık 40 km doğusunda yer alan maden çalışma sahası; Dondurma köyüne 2 ve 3,5 km uzaklıklarda yer alan iki ayrı işletme sahasından oluşuyor. Açık ocak işletmeciliğiyle, delme patlatma yöntemiyle 30 hektarlık alanda toplam 400 bin ton altın, gümüş ve kurşun cevherinin üretileceği projede; üretimden açığa çıkacak 840 bin ton ekonomik değeri olmayan kayanın proje sahasında depolanacağı; cevherin şirketin İzmir Bergama’daki Ovacık Altın Madeni’ndeki zenginleştirme tesisine taşınacağı belirtiliyor. Koza Altın İşletmeleri’nin bölgede planladığı maden projesinin ruhsat sahası Çan’ın Dondurma köyünden değil; Lapseki’nin Balcılar ve Eçialan, Biga’nın Ahmetler, Ramazanlar ve Bezirganlar köyleri ile aylarca altın madenine karşı direnen Karadağ’ın sınırlarından da geçiyor.

İki işletme sahasından oluşan ve 5 yıl işletme ömrü öngörülen projede; ilk iki yıl 1. işletme sahasında, devam eden üç yıl boyunca ise 2. işletme sahasında üretim yapılması planlanıyor. ÇED Başvuru Dosyasında “Ancak cevher üretiminin yanı sıra bir taraftan da arama faaliyetleri sürdürüleceği için yeni rezervlere rastlanması durumunda işletme ömrü de uzatılabilecektir.” ifadesi dikkat çekiyor.

Maden çalışma sahasının kuş uçuşu 750 m uzaklığında, 1.derece arkeolojik sit alanı yer aldığı ifade edilirken; şirketin ÇED Başvuru Dosyasında; “Proje kapsamında yer alan sahalar ve yakın civarlarında Kültür Varlığı veya Sit özellikleri taşıyan sahalar bulunmamaktadır” deniyor. Maden çalışma sahasının büyük kısmını orman ve tarım arazileri oluşturuyor. Üstelik DSİ tarafından yöredeki 9 bin hektarlık sahanın sulanması amacıyla 2000 yılında işletmeye alınan Bakacak Barajı da 1. işletme sahasına kuş uçuşu 2,6 km mesafede yer alıyor.

Geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlayan köy halkı; suyunun, temiz havasının, toprağının kirletmesinden, ekolojik dengenin zarar göreceğinden ve sağlığından endişe duyuyor. Dondurma köyü maden istemiyor. Çanakkale Çevre Platformu’nun bilgilendirme toplantısına yoğun ilgi gösteren köylüler, maden istemedikleri ve dayanışma içinde direnecekleri mesajını her fırsatta dile getiriyor.

Kadın Dayanışması
Projenin ÇED başvuru dosyasında yer alan ayrıntıları köylülere aktaran İl Genel Meclisi Üyesi, Çanakkale Çevre Platformu eski dönem sözcüsü Hicri Nalbant; köy halkının kendi içinde ve çevre köylerle dayanışmasına, madeni istemediklerine dair kararlılıklarına ve kadınların köylerini savunma heyecanlarına dikkat çekti. Karadağlıların altın madenine direnişinin ve platformun şirketlere karşı açtığı tüm davaları kazanmasının mücadeleyi büyüttüğünü ve güç kattığını hatırlatarak; “ÇED toplantısından önce yaptığımız bu bilgilendirme toplantısında, Dondurma köyünün madene karşı direneceği ve kadınların da mücadeleyi en önde götüreceği anlaşıldı. Bugüne kadar kadınların yer aldığı her eylemden başarılı sonuçlar aldık. Kadınların bu toplantıya katılmaları, köylerini madene karşı savunmaları, birlik ve kararlılıkları hepimize umut oldu. Oldukça başarılı ve etkili geçen bu toplantının sonuçlarını önümüzdeki günlerde hep birlikte göreceğiz.” dedi.

Dondurma, Ahmetler, Karadağ yan yana
Karadağlı kadınların büyük ses getiren ve dikkatleri köye çeken mücadelelerinin diğer köylere ve Dondurma’ya da örnek olduğunun altını çizen Hicri Nalbant; “Köyün erkeklerinin, kadınlarının, çocuklarının, Karadağlı kadınların, bölgede ve şehirde yaşayanların 29 Ocakta yapılacak olan ÇED toplantısına birlikte katılması çok önemli. O gün çok kalabalık olacağız. Muhtemelen köylüler o toplantıyı yaptırmayacaklar. Karadağ’da olduğu gibi Dondurma’da da şirketin köyü terk edeceğini umuyoruz” diye konuştu.

Bilgilendirme toplantısında Uşak Kışladağ Altın Madeni’nin doğada, hayvanlarda ve köylülerin yaşamında yarattığı tahribatın, yaşanan sıkıntıların anlatıldığı bir belgesel seyreden köylüler; görüntülerden çok etkilendi. “Kışladağ gibi köyümüzün, suyumuzun, havamızın, sağlığımızın yok edilmesine tanık olmak istemiyoruz.” diyerek tepki gösterdi. Köylüler; madene karşı olduklarını ÇED toplantısında da haykıracaklarını dile getirdi. Maden işletmesinden etkilenecek olan köylerden Ahmetler de bilgilendirme toplantısı talep etti.

ÇED toplantısı 29 Ocakta
Koza Altın İşletmeleri tarafından Çan’ın Dondurma köyü civarında, büyük kısmı köylülerin tarlaları ve ormandan oluşan 30 hektarlık sahada 400 bin ton rezerv çıkarılmasını içeren Altın, Gümüş, Kurşun Madeni Projesi’nin halkın katılım toplantısı, 29 ocak Perşembe günü saat 14.00’de Dondurma köyünde yapılacak. Toplantıya Dondurma’nın yanı sıra Karadağ, Ahmetler ve projenin ruhsat sahasında kalan diğer köylerle Çanakkale Çevre Platformu da katılacak. Dondurma, Karadağ ve Ahmetler köyü kadınları; yaşam haklarını bir kez daha altın madenciliğine karşı birlikte savunacak, şirket topraklarını terk edene kadar madenin karşısında birlikte duracak.

‘ÇANAKKALE İÇİNDE’ Notu: Bu içerik Güneş Dermenci’nin izniyle, gunesinenerjisi.wordpress.com adresli blogundan alınmıştır.