Behramkale – Assos Koruma Planı…

Dağ fare doğurdu…

23.10.2019 tarih, saat 11 civarı Behram köyü Koruma imar planı ilk toplantısı için köy kahvesinde bulunduk. 30 civarında köylü, 3-5 kişi Behram Köyüne sonradan gelip yerleşen, bir o kadar da (35 civarı) dışarıdan gelen, üniversite, meslek odası, resmi kurum temsilcisi vardı.
Toplantı başlangıcından sonra anladık ki bu bir plan tartışması değil, ihaleyi alan plancının mevcut durumu belgeleyen analiz çalışmalarının sunuşunun ve varsa açılmasını istediği konuların konuşulacağı bilgilendirme toplantısıymış.

Bilgilendirme 45 dakika kadar sürdü. Plan alan sınırları, sit alan sınırları, parsel sayı ve büyüklük, yapı boyut, adet, çatı, vb. gibi mevcut tespitler paylaşıldı. Sonra var mı soru denildi. Yapılan çalışmalara ne diyelim ki, esas yapacaklarından bahset bize diyen bir sürü söz alma oldu. Mağduriyetler dile getirildi, köylü-İstanbullu ayrımına değinildi.

Her şeye cevap verilme adına, ama biz ne yapalım yasal mevzuatımız böyle denilip sorular cevaplandı.

Behramkale - Assos Koruma Planı...
Mimar İsmail Erten’in arşivinden Behramkale – Assos

Soru cevap bölümünde ifade edilen bilgiler derlendiğinde 3 nokta kritik gözüküyor;

1) Plan çevresiyle bağlantılı değil, sadece eski köy alanı ile iskeledeki yapıların bulunduğu küçük bir alanı kapsıyor. Kuzey batıdaki yeni köy yerleşimini kapsamıyor, son evin civarındaki belli arsaları 100 metrelik köy mücavir alnını) görmüyor, kadırga ve civarı umurunda bile değil, yerleşim dışındaki arkeolojik alan hiçbir veri oluşturmuyor. Yani sanki Anadolu’da yeknesak yaşam süren bir köyün planı yapılıyor havasında.
2) Köy içindeki boş parsellerin boş kalmasını öngörüyor. Soğan bahçesi olmasını önerdiği bu boş parseller, kültürel kimlik içinde değeri en yüksek dünya arazisini oluşturmasına rağmen görmezden geliniyor, kamulaştırma filan da önermiyor.
3) Plan önerisiyle mevcut sürdürülen sistem arasında hiçbir değişiklik yaşanmıyor. Yani zaten mevcut yapı ve kalıntısı olan her bir parsel tescilli statüde olduğu için, koruma kurulu ve mimari tasarımlarla yapılaşabiliyor iken, bu plan var olan aynı binalara özel bir şey katmıyor, boş parselleri yapılaştırmıyor ve inisiyatifi yine koruma kuruluna devreden mevcut sistemi perçinleyerek zorlaştırıyor.

Behramkale - Assos Koruma Planı...
Mimar İsmail Erten’in arşivinden Behramkale – Assos

Bu durumda; Plan niye yapılır?, 40 yıldır beklenen koruma planı ne işe yarar?,
Özellikle evrensel değerler adına;
– Mevzuat hazretleri tarafından yaşamları kısıtlanan,
– Mağduriyet yaşayan,
– Yaşamsal hakları gasp edilen,
– Adalet taleplerini dile getiren
…… Behramkale yerleşikleri bu planla beklentilerini ifade ettikçe, karşılarına dikilen yasal, hukuki zorlukları nasıl aşabilecekler?

Behramkale - Assos Koruma Planı...
Mimar İsmail Erten’in arşivinden Behramkale – Assos

Öncelikle, bu plan yapılan alanın farkına varılmalıdır. Sıradan değil, dünyanın en önemli arkeolojik, kentsel ve kırsal kimliğe sahip yerleşimlerinin birinde planlama yapılmaktadır. Bu özellikleriyle burası bir rant alanı olmadığı gibi, ölü bir köy müzeciliğine de öykünmemelidir. Bu alandaki öncelikli yaşam hakkı köy yerleşiklerinindir. Onların çoğunun istediği, atalarından gördükleri geleneksel tarımsal yaşamı sürdürmek, tarımı ekonomik, sosyal ve kültürel olarak var etmektir. Bu plan tarım üzerine değil, turizm ve yapı rantı üzerine bakış geliştirmektedir. Yani planla gelecek yeni tasarımlar, gerçekle bağlam kuramayacak, sanal bir gerçeklik yaratacaktır.

Ekimin sonlarına doğru gördük ki, köy gerçek yaşamına dönmüş, zeytincilik ve hayvancılık faaliyetleri sanal turizmin önüne geçmiştir.

Behramkale - Assos Koruma Planı...
Mimar İsmail Erten’in arşivinden Behramkale – Assos

Bakınız, bu köy 2 tür tarımsal faaliyet sürdürür, hayvancılık ve zeytincilik. Bu iki faaliyet yüzlerce yıldır ana bina, bahçe ve müştemilat ilişkisini belirlemiştir. Bahçenin uzak köşesinde hayvan ağılı-ahırı, ana bina bitişiğinde ise zeytinyağı deposu-kiler yer alır. Bu müştemilat gerekçesini anlamayan karar vericilerin müştemilatları yok edin talimatıyla aslında bir kimliği yok ettikleri aşikar…

Ana binaların çatıları son yüzyıldır kiremite dönüşmüş, tek katlı kilerlerin çatısı ise toprak dam çatı olarak yaşamda kurutma-soğutma işlevini sürdürmektedir. Bodruma öykünen kimliksiz bağlantısızların, düz dam sevdasına karşılık bulan uygulamaları, aynı kültürel kimliğin yok olmasının bir başka göstergesidir.

Behramkale - Assos Koruma Planı...
Mimar İsmail Erten’in arşivinden Behramkale – Assos

Aslında her şeye kadir olan koruma mevzuat hazretleri bu toplantıyı gerekli görmemiş, klasik plan mevzuatına göre bu bilgilendirme toplantısı yapılmış. Yani istense yapılmaya bilirmiş de… Velhasıl lütfettiler… Bu lütufları 2. Toplantıda sürer mi bilemem…

Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir…
Şimdilik dağ fare doğurdu…

Mimar İsmail Erten Son Yazıları...

Yorumlar...

    Henüz yorum yok...

Sizin Yorumunuz...

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir